ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΑΠΡΑΛΟΣ-Ο ΠΑΝΑΙΤΩΛΙΩΤΗΣ ΓΛΥΠΤΗΣ

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
1909, Γεννήθηκε στο Παναιτώλιο Αγρινίου. Απεβίωσε στις 20 Ιανουαρίου 1993 στην Αθήνα.
1929-1934, Σπούδασε ζωγραφική στη Σχολή Καλών Τεχνών στην Αθήνα με δάσκαλο τον Ουμβέρτο Αργυρό.
1934-1940, Σπούδασε γλυπτική στο Παρίσι, στις Ακαδημίες Grande Chaumiere και Colarossi, με δάσκαλο τον Marcel Gimond.
1940, Επέστρεψε στην Ελλάδα όπου έμεινε και εργάστηκε στο χωριό του ως το 1946.
1946, Εγκαταστάθηκε στην Αθήνα.
1951, Πήγε για πρώτη φορά στην Αίγινα και από τότε κάθε καλοκαίρι ζούσε και εργαζόταν εκεί.
1962, Αντιπροσώπευσε την Ελλάδα στην Biennale της Βενετίας.
1963, Απέκτησε δικό του εργαστήριο στα Πλακάκια της Αίγινας.
1988, Τιμήθηκε με το GOTTFRIED - VO - HERDER - PREIS.

ΕΚΘΕΣΕΙΣ ΑΤΟΜΙΚΕΣ
1946, Αίθουσα "Παρνασσός», Αθήνα.
1950, Αίθουσα "Κεντρικόν», [ Κεραμικά ]
1953, Αίθουσα Εφημερίδας "ΤΟ ΒΗΜΑ », [ Πέτρες της θάλασσας ].
1957, Αίθουσα Ηλεκτρικής Εταιρείας Αθηνών - Πειραιώς, Αθήνα.
1962, Εκπροσώπησε την Ελλάδα στην Biennale της Βενετίας, Ιταλία.
1963, Martha Jackson Gallery, Νέα Υόρκη - Η.Π.Α.
1963, Park Gallery Detroit, Η.Π.Α.
1967, Cincinnati Art Museum, Η.Π.Α.
1969, Albert White Galleries, Τορόντο - Καναδάς.
1972, Hilton Gallery, Αθήνα [ Ζωγραφική ]
1981, Εθνική Πινακοθήκη - Αθήνα, [Γλυπτική 1960-1980]
"Το μνημείο της μάχης της Πίνδου" Λεπτομέρεια, 1952-56
ΟΜΑΔΙΚΕΣ
1962, Έκθεση Ελλήνων Καλλιτεχνών, Βελιγράδι - Γιουγκοσλαβία.
1963, Parke - Bernet Galleries, Νέα Υόρκη - Η.Π.Α.
1964, Frankische Gallerie am Marientor, Νυρεμβέργη - Γερμανία [ Έκθεση δύο καλλιτεχνών ]
1965, Έβδομη Πανελλήνια Έκθεση, Ζάππειο, Αθήνα International Carrara, Ιταλία Concorso Internazionale del Bronzetto, Πάντοβα - Ιταλία The Samuel Fleisher Art Memorial, Φιλαδέλφεια - Η.Π.Α.
1966, Sonsbeek ‘ 66 International, Arnheim - Ολλανδία
1967, Pittsburg International, Η.Π.Α. Concorso Internazionale del Bronzetto, Πάντοβα - Ιταλία
1971, Hakone Open - Air Museum International, Τόκιο - Ιαπωνία
1972, Biennale Βενετίας - Scultura nella Citta, Βενετία - Ιταλία
1973, Concorso Internazionale del Bronzetto, Πάντοβα - Ιταλία
1975, Sao Paolo Biennale, Βραζιλία

Άποψη της έκθεσης στην Ακαδημία Αθηνών, 1995

ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΑΠΡΑΛΟΣ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΓΛΥΠΤΙΚΗ ΤΟΥ.

(Αποσπάσματα από την ομιλία του Ακαδημαϊκού Χρύσανθου Χρήστου κατά την έκτακτη συνεδρία της Ακαδημίας Αθηνών της 28ης Μαρτίου 1995)
Πλάστης και γλύπτης ο Χρήστος Καπράλος, δημιουργός ενός έργου με απίθανη συνοχή και οργανικό χαρακτήρα, όπου το κάθε βήμα του εμπρός προετοιμάζεται από το προηγούμενο, αποτελεί με τη συνέπεια και τη συνέχεια του έργου του, μία από τις πλέον εξέχουσες φυσιογνωμίες στο χώρο της τέχνης.
Πρόκειται μάλιστα για γλύπτη από εσωτερική προδιάθεση και ανάγκη που ενώ έχει σαν αφετηρία του την ανθρώπινη μορφή και τη συγκεκριμένη οπτική πραγματικότητα, κατορθώνει πάντα να δίνει νέες διαστάσεις, στην πλαστική του δημιουργία. Στα πιο σημαντικά έργα του Καπράλου, έχουμε μία πλαστική που συνδυάζει τη λιτότητα και την εξωτερική ασφάλεια της αρχαϊκής τέχνης με τον προβληματισμό και την εσωτερική ανησυχία της σύγχρονης, την πηγαιότητα της έμπνευσης με την γνησιότητα της εκτέλεσης, τη μορφική πληρότητα με την εκφραστική δύναμη.
Γλύπτης όσο και πλάστης ο Καπράλος, δουλεύει με την ίδια ένταση την πέτρα και το μέταλλο και κατορθώνει να φτάσει σε διατυπώσεις που διακρίνονται για την μνημειακότητα και τη ρωμαλεότητα, την πειστικότητα και την αλήθεια τους, τον εκφραστικό πλούτο και την ποιότητά του. Είναι μάλιστα, ένας δημιουργός που κάνει το ανθρώπινο σώμα πραγματική δυνατότητα ερμηνείας και παράλληλα αποπνευμάτωσης του κόσμου.
Καθοριστικό στοιχείο στα έργα του από τα χρόνια 1940-46 είναι η ουσιαστική επαφή του με την αρχαϊκή ελληνική τέχνη και η αφομοίωση των τύπων της. Έτσι, στις πρώτες σημαντικές του προσπάθειες, συνδυάζει, τον περιορισμό στο ουσιαστικό με τη λιτότητα των μορφών, την αγάπη για τις μεγάλες επιφάνειες με τον τονισμό του τυπικού, την αυστηρή ισορροπία των όγκων με τη σαφήνεια των επιπέδων. Αυτό το βλέπουμε καθαρά σε πολύ πρώιμα έργα του όπως «η Αδελφή του γλύπτη», «ο Βοσκός», «η Βασίλω», «η Χαρίκλεια Παπαστράτου», που διακρίνονται για την πλαστική αλήθεια και την εσωτερικότητα των μορφών τους και κατορθώνει να δίνει εξαιρετικές εκφραστικές προεκτάσεις στο κοινό θέμα της προτομής.
Το ίδιο ολοκληρωμένη και πειστική είναι η πλαστική γλώσσα του Καπράλου και στα ολόσωμα αγάλματά του από την ίδια πρώιμη περίοδο της καλλιτεχνικής του δημιουργίας, όπως «ο Χριστόφορος», «η Νούλα», «ο Βλάχος» και η «Μητέρα του γλύπτη» σε διάφορες στάσεις. Μάλιστα σε αυτά δεν είναι μόνο η λιτότητα των μορφών και η ισορροπία των όγκων, η τεκτονική βάση και η αρχαϊκή πάντα αυστηρότητα των διατυπώσεων, είναι η πλαστική αλήθεια του συνόλου που τον αιχμαλωτίζει.
Μακριά από κάθε επιφανειακό περιγραφικό ρεαλισμό, ο Καπράλος δίνει μια εκπληκτική αμεσότητα στα έργα του και κάνει την πραγματικότητα ομορφιά και αλήθεια. "Η Μητέρα του γλύπτη" θα μπορούσε να πει κανείς ότι είναι η ίδια η ζωή, που έχει αποκτήσει τη διαχρονική της διάσταση. Όρθια με το δεξή να κρατά το φουστάνι της, το αριστερό στο μάγουλό της, τα μάτια να κοιτάζουν χαμηλά, το βλέμμα της σε βαθιά περισυλλογή, η Μητέρα του γλύπτη, ακόμη κι αν δεν κατάγεται "ίσα από την Αθηνά την ακουμπισμένη στο κοντάρι της Ακρόπολης", όπως παρατηρεί ένας μελετητής (1), συνδέεται αναμφίβολα με τα αρχαία έργα, τόσο στο πνεύμα όσο και στο μορφοπλαστικό λεξιλόγιο, με την τάση για ιδεαλιστική ανύψωση. Την κατάληξη των αναζητήσεων του Καπράλου στην πρώιμη αυτή φάση της καλλιτεχνικής του δημιουργίας, τη βρίσκουμε στα ανάγλυφά του από το «Μνημείο της Μάχης της Πίνδου», στην "Κηδεία» της μητέρας του γλύπτη και στο "Χορό». Με το "Μνημείο της Μάχης της Πίνδου», που θα σκαλίσει στα χρόνια 1952-1956 σε πωρόλιθο Αίγινας και θα φθάσει σε μήκος τα 40 μέτρα και ύψος 110 εκατοστά, σε αναλογίες δηλαδή που μπορούμε σωστά να τις πούμε επικές, παρατηρεί ένας μελετητής ( 2), δίνει αναμφίβολα ο Καπράλος ένα από τα πιο σημαντικά σύνολα της σύγχρονης γλυπτικής.
Έργο που έχει τη δύναμη να ξεπεράσει το χρόνο, ο Χρήστος Καπράλος έρχεται να συνδυάσει τον ελληνικό παγανισμό με τη χριστιανική υπερβατική θέληση και τα προσωπικά του βιώματα με τις συλλογικές ανησυχίες. Είναι μία από τις μεγαλύτερες φυσιογνωμίες της πλαστικής του 20ου αιώνα και ένας από τους γλύπτες που κατορθώνουν να δώσουν μια νέα και προσωπική ερμηνεία του ανθρώπου και του κόσμου.
Με το "Μνημείο της Μάχης της Πίνδου» με θέμα τον Πόλεμο και την Ειρήνη, χωρίς ίχνος εθνικισμού και σωβινισμού, δίνει αναμφίβολα ο Καπράλος ένα από τα πιο σημαντικά σύνολα της σύγχρονης γλυπτικής.
Τα χρόνια που ακολουθούν, ο Καπράλος ενδιαφέρεται για την κεραμική και δίνει έργα, τα οποία και πάλι συναντούν τις μορφές των κοροπλαστών της αρχαίας Ελληνικής Τέχνης. Η έκθεση των κεραμικών του 1950, έδειξε τις εξαιρετικές πραγματώσεις του Καπράλου στην κατεύθυνση αυτή και με την έκθεση με τις "Πέτρες της θάλασσας» του 1953, ο καλλιτέχνης φθάνει σε απαράμιλλους συνδυασμούς, που διακρίνονται για την πληρότητα των μορφών και την εκφραστική τους αλήθεια.
Μετά την έκθεση στην Αθήνα το 1957, της ζωοφόρου, το "Μνημείο της Μάχης της Πίνδου» θα προχωρήσει με μεγαλύτερη αποφασιστικότητα σε νέες αναζητήσεις. Έτσι θα προχωρήσει στο σφυρήλατο χαλκό και μολύβι και θα καταλήξει στην τεχνική της αρχαίας Ελληνικής χαλκοπλαστικής με τη μέθοδο του χαμένου κεριού. Με τα χάλκινα αυτά έργα, εκπροσώπησε ο Καπράλος τη χώρα μας στην BIENNALE της Βενετίας το 1962. Είναι αυτή η BIENNALE που επέβαλε τον Καπράλο, σαν μία από τις πιο σημαντικές φυσιογνωμίες της σύγχρονης γλυπτικής. Έργα σαν τη "Νίκη», τις «Κόρες», τον «Κένταυρο», τα "Καλάβρυτα"κ.α., διακρίνονται για τις αφηρημένες διατυπώσεις και το εξπρεσιονιστικό πάθος, την εσωτερική ένταση και την πειστική φωνή.
Στις πιο χαρακτηριστικές προσπάθειες αυτής της περιόδου, τα χάλκινα του Καπράλου μεταβάλλονται σε καθολικά σύμβολα και υποβάλλουν τις ίδιες τις δυνάμεις της ζωής, κοσμογονικές και καταστροφικές. Τα ίδια περίπου χρόνια, τα καλοκαίρια στην Αίγινα, εργάζεται το ξύλο, το πουρί, το μάρμαρο. Τα ανθρωπόμορφα καθίσματα διακρίνονται για μία πολύ προχωρημένη σχηματοποίηση των μορφών και δίνουν μεγαλύτερη έμφαση στις αφηρημένες διατυπώσεις. Αλλά, αναμφίβολα, τα γλυπτά σε ξύλο ( ξύλο ευκαλύπτου ) που θα δουλέψει ο Καπράλος τα τελευταία χρόνια, είναι αυτά που μας δίνουν μερικές από τις πιο συγκλονιστικές διατυπώσεις. Ο Καπράλος με τα έργα αυτά προχωρεί σε νέες πλαστικές διατυπώσεις με εκπληκτικές προεκτάσεις.
Ο κύκλος των γλυπτών που βασίζονται στα γλυπτά των αετωμάτων του Ναού του Δία της Ολυμπίας, η "Σταύρωση», το "Λιοτριβειό», οι ποταμοί "Κλάδεος"και "Αλφειός"και πολλά άλλα, με τη μνημειακότητα των μορφών, τη σχηματοποίηση, την έμφαση στο πρωταρχικό και επιβολή του καθολικού, δίνουν νέες απαντήσεις σε αιώνια ερωτήματα.
Πλάστης και γλύπτης, πηγαίος και γνήσιος ο Καπράλος, πλάθει τον πηλό, χύνει το χαλκό και σκάβει την πέτρα και το ξύλο, χρησιμοποιεί το πουρί και ασχολείται με το κεραμικό, για να δώσει πρόσωπα στις συναντήσεις του με τον κόσμο. Βιωματικές, ουσιαστικά, όλες του οι προσπάθειες, διακρίνονται για την εξωτερική τους πληρότητα και την εσωτερική τους αλήθεια. Στήνει μορφές που συνδυάζουν το ειδικό με το καθολικό, το εξωτερικό με το εσωτερικό, το τώρα με το πάντα. Μορφές που, επειδή είναι ριζωμένες στον τόπο τους και τη ζωή, δεν έχουν να φοβηθούν τίποτε από το χρόνο.
ΠΕΡΙΟΔΙΚΑ
Ι. Μ. Παναγιωτόπουλος, "ΓΡΑΜΜΑΤΑ», σελ. 246, Δεκ. 1946
Δ. Ευαγγελίδης, "ΝΕΑ ΕΣΤΙΑ», τόμος 41, τεύχος 468, σελ. 48, 1946
Θανάσης Απάρτης, "ΕΛΕΥΘΕΡΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ», 15/11/1946.
Αλ. Ξύδης, "ΤΕΤΡΑΔΙΟ», τόμος Α΄, τεύχος 2, σελ. 125, 1947
M. Vayanow, "ATHENE", vol. IX, No 3- Autumn 1948
Άγγελος Σικελιανός, Εφημ. "ΤΟ ΒΗΜΑ", 16/11/1950
Ανατόλης Λαζαρίδης, "ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ", Νο 67, σελ.793, 1950
Δ. Ευαγγελίδης, "ΝΕΑ ΕΣΤΙΑ", τόμος 49, τεύχος 565, σελ. 128, 1951
Μιλτ. Μεσεβρινός, "ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΦΥΣΗ", σελ. 11, Ιαν. - Φεβρ. 1951
"ΑΘΗΝΑΪΚΕΣ ΩΡΕΣ", αριθ. 3, σελ. 24, Μάρτιος 1954
Manolis Hatzidakis, "THE ATLANTIC", p. 127, New York - USA 1955
Τώνης Σπητέρης, "ΖΥΓΟΣ», Νο 19-20, σελ. 25, Αθήνα 1957
Γ. Πετρής, "ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΤΕΧΝΗΣ», σελ. 490, Αθήνα, Ιούνιος 1957
Κ.Γ.Ζ., "Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΔΑΣ», Νο 41, σελ. 334, Αθήνα 1957
Γ.Μ. Σαββίδης, "ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ», σελ. 22, Αθήνα 25/5/1957
Γ. Μίγκος, "ΕΙΚΟΝΕΣ», σελ. 31, Αθήνα 28/5/1957
Tonis Spiteris, "DAS KUNSTWERK", No 1-2/XV, p.66, Munchen - Deutschland 1962
H. Wescher, "QUADRUM", No 13, p. 112 & 176, Bruxelles -Belqinue 1962
Γ. Πετρής, "ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΤΕΧΝΗΣ», Νο 92, σελ. 158, Αθήνα 1962
Χρύσανθος Χρήστου, "ΖΥΓΟΣ», Νο 77, σελ. 5, Αθήνα 1962
"TIME", New York - USA, Auqust 1963
"VOGUE", New York - USA, August 196
Charles Spencer, "STUDIO", vol. 165, p. 96, London - England 1963
Βασ. Δανιάς, "ΔΙΑΛΕΧΤΙΚΗ», Νο 1, σελ. 10, Αγρίνιο 1965
Ion Vlad, "ARTA PLASTICA", No 8-9, P. 444, Bucarest - Romania 1965
Charles Spencer, "SCULPTURE INTERNATIONAL", No 4, p. 3, London - England 1967
Chryssanthos Christou, "THE CHARIOTEER", No 9, p. 44, New York - USA 1967
Joseph Love, "ART INTERNATIONAL", vol. XV, p. 65-66, Lugano - Switzerland 1971
ΒΙΒΛΙΑ
Α. Ξύδης, "ΚΑΠΡΑΛΟΣ», εκδ. "Το Τετράδιο», Αθήνα 1947
Γ. Μουρέλος - Τώνης Σπητέρης - "ΚΑΠΡΑΛΟΣ», Venise, MCMLXII, 1962
Οδ. Ελύτης, "ΑΝΟΙΧΤΑ ΧΑΡΤΙΑ», εκδ. "Αστερίας», σελ. 453, Αθήνα 1974
Α. Ξύδης, "ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ», εκδ. "Ολκός», Αθήνα 1976.
"ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΑΠΡΑΛΟΣ», εκδ. "Παπαστράτος ΑΒΕΣ», Αθήνα 1981
Χρύσανθος Χρήστου - Μυρτώ Κουμβακάλη, "ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΥΠΤΙΚΗ 1800-1940», εκδ. "Εμπορική Τράπεζα της Ελλάδος" 1982.
Χρύσανθος Χρήστου, "ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΝΕΟΤΕΡΗΣ ΤΕΧΝΗΣ», εκδ. "Κωνσταντινίδη», σελ. 185-214, 1970.
"ΚΑΠΡΑΛΟΣ - CAPRALOS», Δήμος Αγρινίου, εκδ. "Provoli», Αθήνα 1996.

(Πηγή : Ο ιστότοπος νομού Αιτωλοακαρνανίας )