ΥΒΡΙΣ-ΑΤΗ-ΝΕΜΕΣΙΣ-ΤΙΣΙΣ.

  Συμπαντική νομοτέλεια.

Βασική αντίληψη της αρχαιοελληνικής κοσμοθεωρίας είναι η ΥΒΡΙΣ, η οποία διαπράττεται όταν κάποιος, υπερεκτιμώντας τις ικανότητες και τη δύναμή του –σωματική, ή πολιτική, στρατιωτική και οικονομική, συμπεριφέρεται με βίαιο, αλαζονικό ή απλά προσβλητικό τρόπο. Εννοείται, δηλαδή, ως ΥΒΡΙΣ η τυφλή προσήλωση του πρωταγωνιστή στο προσωπικό του πάθος, η οποία εκδηλώνεται ως υπερηφάνεια, αλαζονεία, έπαρση αλλά και η συμπεριφορά του θνητού ως Θεού. Από την ηθική διαδικασία προκύπτει ότι η αφθονία και ο πλούτος οδηγούν τον άνθρωπο στην ύβρι, η οποία εκφράζεται με τον κομπασμό.  

Ο Υβριστής  παραβιάζει αρχικά τον θεϊκό νόμο, στη συνέχεια τους κοινούς κώδικες συμπεριφοράς που είχαν θεσπίσει οι άνθρωποι και τέλος τους νόμους της πολιτείας. Με τη συμπεριφορά του επιχειρεί ή υπερβαίνει την πεπερασμένη φύση του ανθρώπου, προσβάλει και εξοργίζει τους Θεούς στην προσπάθεια του να εξομοιωθεί μαζί τους.

Στην ΥΒΡΙΝ οδηγεί τους θνητούς η έλλειψη της αιδούς, δηλαδή της ντροπής, που συνοδεύεται από αλαζονική συμπεριφορά, η οποία υπερβαίνει τα επιτρεπτά όρια και προσβάλλει την τιμή των άλλων. Η ΥΒΡΙΣ περιλαμβάνει την αδιαντροπιά και τη σκληρότητα, που δηλώνεται με τη λέξη «αναιδείη», γι’ αυτό το λόγο ο ξεδιάντροπος ονομάζεται «αναιδής». Οι πράξεις που επιφέρουν την αντικατάσταση της αιδούς από την ΥΒΡΙΝ καταλήγουν σε καταστάσεις απεχθείς, τα «αίσχεα».

Η υβριστική συμπεριφορά, συνιστά παραβίαση της ηθικής τάξεως, προσπάθεια ανατροπής της κοινωνικής ισορροπίας και της συμπαντικής τάξεως. Παράλληλα η επαναλαμβανόμενη ΥΒΡΙΣ προκαλεί την προειδοποιητική παρέμβαση των Θεών και οδηγεί τον υβριστή στην ΠΤΩΣΗ και την ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ.

Στην ελληνική τραγωδία της αρχαιότητος η ύβρις είναι το βασικό σφάλμα του τραγικού ήρωα. Παράδειγμα αποτελεί η περίπτωση του Ξέρξη στους «Πέρσες» του Αισχύλου, όταν αξιώνει να του υποταχθούν τα φυσικά στοιχεία και ο Ελλήσποντος να μην τρικυμίσει τα νερά του, που κατέστρεψαν τις γέφυρες της διακομιδής του στρατού. Τότε ο Ξέρξης διατάζει να μαστιγώσουν τη θάλασσα, και να ρίξουν στα νερά του Ελλησπόντου χειροπέδες. Η αποκατάσταση της ύβρεως του Ξέρξη πραγματοποιήθηκε εκεί που συντελέστηκε και ειδικότερα στη θάλασσα της Σαλαμίνας όπου ηττήθηκε με συντριπτικό τρόπο.

Ο Όμηρος στην «Ιλιάδα» αναφέρει ως ΥΒΡΙΝ που διαπράχθηκε από τον Αγαμέμνονα, την αρπαγή της Βρισηίδας, προσβολή που είχε στόχο τον Αχιλλέα και τη μητέρα του, ενώ ο Αγαμέμνονας χαρακτηρίζεται «κερδοσκόπος» και «αναιδής». Στην «Οδύσσεια» ως υβριστές χαρακτηρίζονται, εκτός από τον Πολύφημο, οι μνηστήρες, επειδή ρημάζουν την περιουσία του Οδυσσέα και του ηλικιακά ανήμπορου γιου του. Έτσι η μεταμορφωμένη θεά Αθηνά, που φτάνει στο παλάτι της Ιθάκης για να ξεσηκώσει τον Τηλέμαχο στην αναζήτηση του πατέρα του, εκφράζει –με σκοπιμότητα- την έκπληξή της για το μέγεθος της ΥΒΡΕΩΣ των μνηστήρων και θεωρεί ότι θα μπορούσε να υποκινήσει τη ΝΕΜΕΣΙΝ. Ύβρις είναι η απροσεξία ή ο υπερβολικός ενθουσιασμός, η ανυπακοή του Ίκαρου ή του Φαέθωντα.

Σύμφωνα με την αρχαιοελληνική κοσμοθεωρία η ΥΒΡΙΣ προκαλούσε την ΑΤΗΝ -το θόλωμα του νου, το χάσιμο του μυαλού- την τύφλωση της συνειδήσεως, μετά την παρέμβαση των Θεών και ιδιαίτερα του πατέρα όλων τους, του ΔΙΟΣ. Το θόλωμα του νου, το ξεμυάλισμα, επιφέρει νέες ύβρεις, και γεννά την υπερβολή και την αμετρία, δηλαδή την άκοσμη και την αλογάριαστη συμπεριφορά της αδικίας, ώσπου ο υβριστής υποπίπτει σε πολύ σοβαρό σφάλμα. Αυτό με τη σειρά του προκαλεί την ΝΕΜΕΣΙΝ -την οργή και την εκδίκηση των Θεών- που τελικά οδηγεί στην ΤΙΣΙΝ -την τιμωρία, τον παραδειγματικό κολασμό και την καταστροφή του Υβριστή.

Στη σύγχρονη Ελληνική γλώσσα, ΥΒΡΙΣ σημαίνει βρισιά, προσβολή, συκοφαντία, οτιδήποτε θίγει την τιμή και την αξιοπρέπεια ενός ανθρώπου. Καταλάβατε ΑΝΟΗΤΟΙ βλάσφημοι, ΑΝΑΙΔΕΙΣ και ΥΒΡΙΣΤΕΣ, ΣΥΚΟΦΑΝΤΕΣ της ΜΝΗΜΗΣ ΝΕΚΡΟΥ;

Υ.Γ. Ανθέλληνες είστε, σκουπίδια και σκουλήκια. Οι Έλληνες σύναπταν ανακωχή και κήδευαν με τιμές και από κοινού τους νεκρούς.