στο Π Α Ν Α Ι Τ Ω Λ Ι Ο

Αυτές τις άγιες ημέρες

του Ηλία Σιαδήμα για το www.Panaitolionews.blogspot.gr

Δράττομαι της ευκαιρίας που μας παρέχει το αγαπημένο μας www.panaitoliobews.blogspot.gr, αλλά και η σημερινή ημέρα να θυμηθούμε οι παλαιοί και να μάθουν οι νεότεροι μερικά νοσταλγικά έθιμα της κωμοπόλεως μας που εξελίσσοταν από το πρωινό της Μεγάλης Παρασκευής έως την Τρίτη του Πάσχα, μέχρι προ ολίγων ετών και τα οποία σήμερα τα αφήσαμε ν’ ατονίσουν κι εντέλει να ξεχασθούν …

Σαν σήμερα, όρθρου βαθέως όπως θα λέγαμε, παιδιά παιδικής και προεφηβικής ηλικίας, περνούσαν από κάθε σπίτι για ν’ αναγγείλουν την θλιβερή είδηση της Σταυρώσεως του Σωτήρος με το εξής άσμα: 

Ο πολύτιμος φίλος και συμπολίτης Ηλίας Αθανασίου Σιαδήμας

«Σήμερα μαύρος ο ουρανός, 

σήμερα μαύρη η μέρα, 

σήμερα όλοι θλίβονται

 και τα βουνά δακρύζουν, 

σήμερα βάλενε βουλή 

οι άνομοι οι Εβραίοι, 

οι άνομοι και τα σκυλιά 

κι οι τρισκαταραμένοι, 

για να σταυρώσουν το Χριστό, 

των πάντων βασιλέα..». 

Οι οικείοι τα φίλευαν μ’ ένα νόμισμα, όπως και του Λαζάρου με τα Λαζάρια που κάναμε με βάγια κι άνθη και τους κρεμούσαμε κουδούνια αιγοπροβάτων για να κάνουν θόρυβο, καθώς τα κουνούσαμε τραγουδώντας.

Η ημέρα της Μεγάλης Παρασκευής, ήτο άκρως μελαγχολική. Οι μητέρες δεν μαγείρευαν και γευματίζαμε μ’ ότι υπήρχε πρόχειρο, διότι, όπως μας έλεγαν, και  η Παναγία μας σαν σήμερα νηστική ούσα, έψαχνε αναζητώντας τον μονογενή της. Το βράδυ της ίδιας μέρας γινόταν η περιφορά του Επιταφίου, όπως σήμερα, κι ευτυχώς το έθιμο της συναντήσεως των Επιταφίων των δύο ενοριών του Παναιτωλίου, επιβιώνει ως τις μέρες μας. Δεν θα ξεχάσω ποτέ μου την επιστροφή στην εκκλησία, όταν ο χαλκέντερος κι επιβλητικός παπα-Πάνος Πατέλος με στεντόρεια και βροντώδη φωνή έλεγε, «Άρατε Πύλας οι άρχοντες ημών και εισελεύσεται ο βασιλεύς της Δόξης». Τότε ο δεξιός ψάλτης Πάνος Τριανταφύλλου, αντιφώνιζε από το εσωτερικό του Ναού, «τις εστίν ούτος ο βασιλεύς της Δόξης;», για ν’ απαντήσει ο ιερέας, «Κύριος δυνατός και κραταιός». Την ίδια ώρα ο ιερέας με μια κλωτσιά στη θύρα της εκκλησίας, που κυριολεκτικά την τράνταζε, ανοίγοντας την, αναφώνιζε, «Ούτος εστί ο βασιλεύς της Δόξης», κι εισερχόμεθα όλοι εις το Ναό, περνώντας κάτω από τον Επιτάφιο.

Ήταν συγκλονιστικό εκείνο το δρώμενο με τον εν λόγω ιερέα και παραμένει για μας που το ζήσαμε, αξέχαστο.

Τοιουτοτρόπως ερχόταν το Μεγάλο Σάββατο κατά τη διάρκεια του οποίου απείχαμε του ελαίου, καθώς όπως έλεγαν οι πιο παλαιοί από εμάς, «όλα τα Σάββατα επιτρέπεται το λάδι, εκτός του Μεγάλου Σαββάτου που το νηστεύουμε..».

Τη Δευτέρα της Αναστάσεως, γινόταν μονοκκλησιά στο Ναό της Αγίας Τριάδας, όπου συνέρρεε όλη η δυτική συνοικία της κωμοπόλεως, συλειτουργούντων αμφοτέρων των ιερέων. Αξέχαστος μου παραμένει ο παπα-Πάνος Μπεκούλης. Την Τρίτη της Αναστάσεως η μονοκκλησιά επαναλαμβάνονταν στο Ναό της Ενορίας της Αγίας Παρασκευής, όπου συνεκκλησιάζοντο και οι συμπολίτες της ανατολικής συνοικίας του Παναιτωλίου.

Όμορφα έθιμα, που συνέτειναν στη σύσφιξη των σχέσεων και των δεσμών αγάπης, των δύο πνευμόνων του Παναιτωλίου, που πρέπει να τ’ αναστήσουμε και πάλι. Αυτά είναι οι ρίζες μας και το χθες μας. Με τι εφόδια θ’ αντικρίσωμεν το αύριο χωρίς αυτά τα πατροπαράδοτα πλούτη μας, με άδεια χέρια θα το προϋπαντήσουμε. Εύχομαι η καταπληκτική νεολαία του χορευτικού ομίλου της κυρίας Γεωργιάδου και η Ένωσις Γυναικών Παναιτωλίου, να συντελέσουν στην αναζωογόνηση των ριζών μας.

Εύχομαι Καλή Λαμπρή σε όλους σας, έτσι ευχόμαστε κάποτε, λίγα χρόνια πριν. Να μην ξεχάσουμε αυτές τις άγιες ημέρες όλους όσοι είναι μόνοι ή πονεμένοι, τους ξένους μετοίκους που εργάζονται στο Παναιτώλιο, καθώς και τους μη Χριστιανούς παροικούντες. Ο Θεός μας ανεστήθη για όλους τους ανθρώπους.  Μια ακόμη ευχή εκ βαθέων… Καλή Ανάσταση την σταυρωμένη μας ΠΑΤΡΙΔΑ. Με αγάπη προς όλους σας.